Zorunlu Bireysel Emeklilik Sistemi: Otomatik BES
Zorunlu Bireysel Emeklilik Sistemi 4632 sayılı Kanun’la yapılan düzenleme ile getirilmiştir. Otomatik katılım özel emeklilik planlarını içeren bir uygulamadır. Çalışanların İşverenleri Aracılığıyla Otomatik Olarak Emeklilik Planına Dahil Edilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik Ocak 2017 itibariyle hayatımıza girdi (https://goo.gl/2AiWRU). İlk olarak 1.000 ve üzeri çalışanı olan firmalar için uygulamaya geçilerek çalışma hayatında bir takım değişiklikleri de beraberinde getirdi.
Yurt içi tasarruf oranına katkı sağlanması ve çalışanların, çalıştıkları süre içerisinde sahip oldukları refah düzeyinin emeklilik sürecinde de devam etmesi için emeklilik aşamasında tasarruf etmeye teşvik edilmesi amacıyla ister kamu ister özel sektör çalışanı olsun 45 yaş altı çalışan herkes işverenleri aracılığıyla bireysel emeklilik sistemine dahil edilecek. Otomatik katılım aşamasında çalışanlardan herhangi bir form doldurulması veya imza istenmeyecek.
Zorunlu Bireysel Emeklilik Sistemine göre uygulama iki temel amaca hizmet ediyor:
- Yurt içi tasarruf oranında artış sağlanması.
- Bireylerin, çalışırken sahip oldukları refah seviyesini, emeklilik sürecinde de devam ettirmesi.
Yönetmelik kapsamında, çalışanların prime esas kazancının yüzde 3’ü bireysel emeklilik sigortası için kesilecek.
Çalışan isterse bireysel emeklilik sigortasına dahil edildiğinin kendisine bildirildiği tarihten itibaren 2 ay içerisinde sistemden ayrılabilecek. Ayrılma talebi, çalışan tarafından posta yoluyla veya güvenli elektronik iletişim araçlarıyla emeklilik sözleşmesi hükümlerine göre işverene veya şirkete bildirilecek. Uygulamadan ayrılma hakkını kullanan çalışandan kesilen tutar 10 gün içerisinde kendisine iade edilecek. Ayrılma süresi içinde katkı payında herhangi bir değer kaybı olmayacak.
Uygulama çerçevesinde çalışanlara,
- Katkı payının %25’i oranında devlet katkısı,
- 2 aylık süre sonunda, sistemde kalmaları durumunda 1000 TL ek devlet katkısı,
- Emeklilik hakkını kullanması durumunda, bireysel emeklilik hesabındaki birikimini en az 10 yıl süreli bir yıllık gelir sigortası sözleşmesi kapsamında almayı tercih eden çalışana birikiminin %5’i karşılığı ek devlet katkısı sağlanacak.
İşverenler ise uygulama çerçevesinde,
- Emeklilik şirketin seçilmesi
- Fonların tercihi
- Katkı paylarının ödenmesi
- Devir işlemleri
süreçlerini yürütmekle sorumlu olacaktır.
Çalışan sayısının belirlenmesinde ise Sosyal Güvenlik Kurumu verilerine bakılarak, birden fazla işyeri olan işverenler için bütün işyerlerindeki çalışanların toplamı dikkate alınacaktır. Bu kapsamda;
- İlk aşamada bin ve üzeri çalışanı olan özel sektör 1 Ocak 2017’de,
- Memurlar (genel ve özel bütçeli idareler) ve 250-1000 çalışanı bulunan özel sektör 1 Nisan 2017’de,
- 100 ile 249 çalışanı olan özel sektör, 1 Temmuz 2017’de,
- Mahalli idareler ve KİT’ler ise 1 Ocak 2018’den itibaren,
- Özel sektörde faaliyet gösteren, 10-49 çalışanı olanlar, işverenler aracılığıyla 1 Temmuz 2018’den itibaren,
- 5-9 çalışanı olanlar da 1 Ocak 2019’dan itibaren otomatik katılımlı bireysel emeklilik sistemi planına dahil olacak.